Ung thư vú là một trong những ung thư hàng đầu của phụ nữ. Hàng năm, trên thế giới có khoảng 1,1 triệu trường hợp ung thư vú mới được phát hiện (chiếm 10% các loại ung thư) và hơn 410.000 trường hợp tử vong. Tại Việt Nam, ung thư vú chiếm tỷ lệ cao nhất trong các loại ung thư của phụ nữ, cứ 100.000 dân có 30 người mắc bệnh nan y này.
- Xem sơ đồ để biết bạn có nguy cơ bị ung thư vú và buồng trứng không
- Cho con bú, mẹ giảm ung thư tái phát
Trong chiến lược phòng chống ung thư vú thì việc phòng ngừa và phát hiện sớm đóng một vai trò quan trọng. Nhiều nghiên cứu cho thấy nếu phát hiện sớm thì việc chữa bệnh ung thư vú sẽ dễ dàng và kết quả tốt hơn, tiết kiệm chi phí. Vậy, làm thế nào để phát hiện sớm ung thư vú?
Trong ngành ung thư, phát hiện bệnh thật sớm khi chưa có triệu chứng, gọi là tầm soát bệnh. Vấn đề đặt ra là phải có phương tiện để phát hiện bệnh thật sớm. Hiện các phương tiện này là nhũ ảnh, siêu âm vú, tự khám vú và đi khám tuyến vú tại các cơ sở y tế.
Ảnh minh họa
Chụp nhũ ảnh là dùng máy phát ra tia X chụp hình ảnh của tuyến vú để phát hiện những tổn thương. Lượng tia X phát ra từ máy rất nhỏ nên tương đối an toàn. Đây là phương tiện duy nhất được chứng minh có hiệu quả trong việc tầm soát ung thư vú. Ưu điểm của phương tiện này là phát hiện những tổn thương ung thư vú còn rất sớm, biểu hiện bằng những đốm vôi nhỏ trong tuyến vú. Khi phát hiện, bác sĩ chuyên khoa sẽ có kỹ thuật để lấy chính xác những tổn thương này ra và đem đi xét nghiệm để xác định có phải là ung thư hay không.
Phụ nữ từ 50 tuổi trở lên nên chụp nhũ ảnh mỗi năm 1 lần để tầm soát ung thư vú. Nếu có điều kiện, nên chụp nhũ ảnh sớm hơn, bắt đầu từ 40 tuổi trở lên. Đây là độ tuổi có nguy cơ mắc bệnh ung thư vú cao. Hơn nữa, tuyến vú của người phụ nữ không còn dày như khi còn trẻ nên nhũ ảnh mới khảo sát được dễ dàng.
Siêu âm cũng có vai trò quan trọng trong việc chẩn đoán bệnh và phát hiện sớm ung thư vú. Tuy nhiên, siêu âm có nhược điểm là phụ thuộc vào khả năng của người đọc (các bác sĩ siêu âm có tay nghề khác nhau nên có thể có những chẩn đoán khác nhau trên cùng một người bệnh) và không phát hiện những tổn thương rất sớm của ung thư vú dạng đốm vôi nhỏ.
Do đó, ở những nước phát triển, siêu âm dùng chẩn đoán bệnh và phát hiện sớm ung thư vú chứ không đưa vào các chương trình tầm soát ung thư vú. Nhưng ở nước ta, siêu âm lại rất có giá trị trong chẩn đoán sớm vì thực tế phần lớn phụ nữ thường đến khám bệnh khi đã sờ thấy bướu nên có thể khảo sát dễ dàng bằng siêu âm. Mặt khác, tỷ lệ bệnh nhân ung thư vú trẻ tuổi khá cao, tuyến vú còn dày nên siêu âm có hiệu quả hơn nhũ ảnh.
Tự khám vú là phụ nữ tự khám tuyến vú của mình mỗi tháng để phát hiện những bất thường nếu có, từ đó sẽ đến khám tại cơ sở y tế chuyên khoa và làm các xét nghiệm nếu cần. Mọi phụ nữ nên tự khám vú mỗi tháng khi bước vào tuổi 20. Bên cạnh đó, nên đến khám vú tại cơ sở y tế chuyên khoa mỗi 3 năm. Tại đây, cán bộ y tế sẽ khám tuyến vú và tư vấn những kiến thức cần thiết về bệnh lý tuyến vú và ung thư vú. Với những bác sĩ có kinh nghiệm thì kỹ thuật này có thể cho độ chính xác đến 90%.
Tuy ung thư vú là một loại ung thư phổ biến nhất ở phụ nữ (chiếm 1,6% nguyên nhân gây tử vong ở phụ nữ) nhưng là loại bệnh lý có khả năng chữa khỏi cao. Khả năng chữa khỏi bệnh càng cao nếu phát hiện bệnh sớm bằng các phương tiện, phương pháp nói trên.
BS TRẦN VIỆT THẾ PHƯƠNG
(BV Ung bướu TPHCM)
