Một chế độ ăn chay luôn loại trừ thịt, cá và gia cầm. Người ăn chay thuần cũng không ăn các sản phẩm từ sữa như sữa, trứng và phô mai, cũng như các sản phẩm động vật.
- Ăn chay thế nào để tốt cho sức khỏe?
- Trước khi ăn chay đừng lười tìm hiểu 4 điều này để ‘bảo toàn’ sức khỏe
Mặc dù ăn chay đã được thừa nhận là mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng những tin tức gần đây đã cho thấy mặt trái của chế độ ăn chay và thuần chay nghiêm ngặt, bao gồm các báo cáo về nguy cơ đột quỵ, tác hại đến sức khỏe não, rụng tóc và trầm cảm.
“Đối với người khỏe mạnh nói chung, tôi không thấy bất kỳ lý do nào khiến việc ăn chay nguy hiểm đối với sức khỏe”, BS. Qi Sun, giảng viên dinh dưỡng tại Trường Y tế Công cộng Harvard T.H. Chan nói.
Nhưng nghiên cứu gần đây của BS. Sun và những người khác đã gợi ý rằng chất lượng thực phẩm chay là vấn đề khi nói đến lợi ích sức khỏe. Ví dụ: rau thì có; còn khoai tây chiên: không.
Một chế độ ăn chay luôn loại trừ thịt, cá và gia cầm, theo định nghĩa của Vegetarian Resource Group. Người ăn chay thuần cũng không ăn các sản phẩm từ sữa như sữa, trứng và phô mai, cũng như các sản phẩm từ động vật như gelatin. Người ăn chay thuần cũng không sử dụng các sản phẩm động vật khác, bao gồm mật ong, len, lụa và da.
Có những bất lợi tiềm tàng đối với việc không ăn thịt, nhưng giáo dục dinh dưỡng và sử dụng các chất bổ sung khi cần thiết có thể giúp mọi người vượt qua chúng.
Những mặt trái của việc ăn chay/ăn chay thuần?
Nguy cơ đột quỵ:
Các nhà nghiên cứu Anh đã theo dõi hơn 48.000 nam giới và phụ nữ không có tiền sử bệnh tim hoặc đột quỵ trong khoảng 18 năm. Người ăn chay có nguy cơ mắc bệnh tim thấp hơn 13% so với người ăn thịt. Nhưng họ cũng có tỷ lệ đột quỵ cao hơn 20% so với người ăn thịt. Điều này có nghĩa là sẽ có thêm ba trường hợp đột quỵ/1.000 người trong 10 năm.
Nghiên cứu này cần được diễn giải thận trọng, theo như Liz Weinandy, chuyên gia dinh dưỡng tại Trung tâm y tế Wexner, Đại học bang Ohio.
Trước hết, đây là một nghiên cứu quan sát, nghĩa là nó không cho thấy quan hệ nhân quả. Và nó được thực hiện ở Anh, nơi mà việc ăn chay có lẽ khác với các nơi khác. Nghiên cứu gợi ý rằng có lẽ chế độ ăn chay không làm giảm nguy cơ đột quỵ nói chung; và chủ đề này cần được nghiên cứu thêm.
Sức khỏe não:
Một chuyên gia khác viết rằng xu hướng ăn chay có thể dẫn đến một “cuộc khủng hoảng cholin”. Cholin là một chất dinh dưỡng rất quan trọng đối với sức khỏe của não và các chức năng khác. Nó được tìm thấy trong thịt và gia cầm, và cơ thể không thể tạo ra tất cả những gì con người cần.
“Chế độ ăn chay chắc chắn là ít choline”, Weinandy nói. “Ăn một vài quả trứng mỗi tuần thực sự có thể giúp tăng lượng chất này cho những người có ăn trứng.”Những người ăn chay thuần nên xem xét sử dụng chế phẩm bổ sung, đặc biệt là phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ. Chất phẩm bổ sung bổ sung phải có chứng nhận USP, vì điều đó có nghĩa là một công ty độc lập đã xác minh các thành phần và hàm lượng ghi trên nhãn.
Rụng tóc:
Vậy không ăn thịt có thể dẫn đến rụng tóc? Một báo cáo gần đây cho thấy thiếu protein nghiêm trọng, cùng với những thiếu hụt khác trong chế độ ăn, có thể dẫn đến rụng tóc. Lý do là vì thịt có chứa sắt, vitamin B và kẽm, tất cả đều quan trọng cho sự phát triển của tóc.
Mặc dù sắt có trong thực phẩm như đậu khô và rau lá xanh sẫm, nhưng lại khó hấp thụ sắt hơn từ chế độ ăn chay thuần túy. Nhưng bổ sung sắt là khá dễ dàng. Người ăn chay và ăn chay thuần phải đặc biệt chú ý để nhận được đủ sắt. Chế phẩm bổ sung chỉ cần thiết nếu không nhận đủ.
Các vấn đề về tâm trạng:
Ăn chay và ăn chay thuần có thể làm xấu đi tâm trạng của bạn? Nghiên cứu về điều này cho kết quả chưa thống nhất. Một số nghiên cứu thấy rằng việc không ăn thịt giúp cải thiện tâm trạng, còn một số khác lại thấy điều ngược lại. Trong một nghiên cứu trên 400 bà mẹ mới sinh, 80 báo cáo về trầm cảm sau sinh. Chế độ ăn chay là một yếu tố dường như khiến phụ nữ mới sinh dễ bị trầm cảm hơn.
Trong một nghiên cứu khác, các nhà nghiên cứu đã so sánh người ăn chay, người ăn chay thuần và những người ăn cả rau và thịt và nhận thấy người ăn chay có mức độ lo lắng và căng thẳng thấp hơn so với những người ăn thịt.
Các nhà nghiên cứu khác đã xem xét các vấn đề sức khỏe tâm thần ở người ăn chay và kết luận rằng họ dễ mắc hơn, nhưng tính trung bình, các vấn đề về tâm thần đã có trước khi mọi người bắt đầu ăn chay. Và các nhà nghiên cứu nhấn mạnh họ không tìm thấy mối liên hệ nhân quả.
Chú ý: Đừng ăn chay không lành mạnh
Mặc dù mọi người thường mặc nhiên coi ăn chay hoặc ăn chay thuần là lành mạnh, nhưng không phải vậy. Các chuyên gia cảnh báo mọi người đừng ăn chay không lành mạnh.
“Nếu bạn ăn thuần chay, nhưng ăn nhiều khoai tây chiên, carbonhydrat tinh như bánh mì trắng, gạo trắng, thì đó là không lành mạnh”, BS. Sun nói.
Bên cạnh việc tránh những thực phẩm này, ông đề nghị “chú trọng trái cây và rau. Không phải nước ép trái cây mà là trái cây nguyên quả và các loại hạt vỏ cứng.”
Một chế độ ăn không thịt không thể phù hợp với tất cả, Weinandy nói. Bà khuyến khích mọi người “vay mượn” những lợi ích của việc ăn chay và ăn chay thuần, chẳng hạn như ăn nhiều trái cây và rau và ngũ cốc, để có được những lợi ích sức khỏe nhất định.
Nghiên cứu của BS. Sun và những người khác cho thấy, ăn nhiều thực phẩm thực vật lành mạnh thay cho thịt đỏ có lợi cho sức khỏe tim mạch và tránh bệnh đái tháo đường. “Về cơ bản, nếu bạn giữ khẩu phần thịt ổn định đồng thời tăng lượng thức ăn có nguồn gốc thực vật, khẩu phần năng lượng sẽ tăng lên, có thể dẫn đến béo phì và các vấn đề khác”, BS. Sun nói. “Vì vậy, khi chúng tôi nói nên tăng tiêu thụ thực phẩm lành mạnh, điều đó luôn có nghĩa là nên giảm lượng thức ăn không lành mạnh để năng lượng nhận vào không đổi.”
BS. Sun nhấn mạnh: “Những lợi ích của chế độ ăn thực vật, bao gồm ăn chay và ăn chay thuần, vượt xa những nguy cơ nhỏ khi thiếu hụt.”
Theo Cẩm Tú (Cẩm Tú)
