Mặt nạ ma cà rồng

Mặt nạ ma cà rồng là tên gọi dân gian của phương pháp trẻ hóa da bằng máu tự thân, tên khoa học là trẻ hóa da bằng huyết tương giàu tiểu cầu (Platelet Rich Plasma = PRP).

Thị trường làm đẹp xuất hiện hàng loạt các phương pháp giúp chị em phụ nữ quay ngược bánh xe thời gian, từ các loại thuốc thoa xóa nhăn, đến chích botox, sóng IPL, sóng RF, laser, căng da mặt bằng chỉ… Và một trong những phương pháp được cho là tiên tiến hiện nay, hứa hẹn là gà đẻ trứng vàng của ngành công nghiệp làm đẹp trong tương lai: trẻ hóa da bằng mặt nạ ma cà rồng.

Phương pháp này hiện khá phổ biến ở các nước Nhật Bản, Hàn Quốc, Anh…

Trẻ hóa da bằng máu

Mặt nạ ma cà rồng là tên gọi dân gian của phương pháp trẻ hóa da bằng máu tự thân, tên khoa học là trẻ hóa da bằng huyết tương giàu tiểu cầu (Platelet Rich Plasma = PRP).

Tiểu cầu đóng một vai trò quan trọng trong cơ thể con người. Mỗi tế bào tiểu cầu có thể được xem là một kho chứa các chất sinh hóa gọi nôm na là “các yếu tố tăng trưởng” (Growth Factors = GF). PRP đã được sử dụng trong y khoa từ khá lâu, với mục đích ban đầu là làm lành vết thương, sửa chữa gân – dây chằng và tổn thương khớp…v…v. Gần đây, người ta đã khám phá ra tác dụng tuyệt vời của PRP trong việc tăng sinh nguyên bào sợi, acid hyaluronic, collagen và tế bào biểu mô. Vì lý do đó, PRP đã được các nhà khoa học xem như vũ khí mới trong cuộc cách mạng chống lại quá trình lão hóa của nhân loại.

 “Làm đẹp bằng máu? Nghe là thấy nực cười và rợn da gà rồi! Đó chỉ là chiêu trò quảng cáo giật gân, đánh vào tính hiếu kỳ của chị em phụ nữ cả tin thôi”

Trái với lời đồn đãi trên, thực tế, nhiều nghiên cứu y khoa đã được thực hiện, nổi bật là những nghiên cứu ở Nhật – Anh – Israel, nhằm đánh giá những tác động của PRP trong việc trẻ hóa da. Các nghiên cứu được thực hiện và theo dõi trên hàng trăm người tình nguyện có độ tuổi dao động từ 38 – 79 tuổi, cả đàn ông lẫn đàn bà.

Đầu tiên, bác sĩ sẽ lấy một lượng máu của người tình nguyện (khoảng 10 – 30ml) và đựng trong một bộ kit chuyên dụng. Sau đó quay ly tâm lượng máu đó nhiều lần, mục đích là làm sao chiết tách ra được phần huyết tương có chứa lượng tiểu cầu nhiều gấp 5 – 7 lần trong máu thông thường. Trong thời gian quay ly tâm máu, người tình nguyện sẽ được thoa thuốc tê lên vùng cần điều trị (thường nhất là vùng má, quanh mắt, nếp mũi – má, lưng bàn tay, cổ, đầu gối, khuỷu tay, cánh tay trên).

Phần PRP sau khi được chiết tách, sẽ được đưa trở lại vào da qua vài chục có khi vài trăm vết chích nông hoặc sâu. Đương nhiên, quá trình này sẽ được diễn ra trong một môi trường vô khuẩn, để nguy cơ nhiễm trùng là thấp nhất. Sau khi PRP được tiêm vào da, các yếu tố tăng trưởng có trong tiểu cầu như PGDF, ILGF, EGF, và TGFβ, vv… sẽ được kích hoạt từ từ. Các yếu tố này tương tác với các mô dưới da (nguyên bào sợi, tế bào nội mô, collagen, vv…) khiến các tế bào già cũ bị loại bỏ, còn các tế bào non mới được tái sinh ngày càng nhiều. Và kết quả của quá trình này, là mô da cũ chùng nhão sần sùi được thay thế bằng một làn da mới căng mướt tươi trẻ hơn.

“Tôi e ngại chúng không an toàn và nhiều tác dụng phụ”

Nhờ đặc tính là được chiết tách từ chính máu của người đó (nên được gọi là máu tự thân), nên hầu hết, PRP khá an toàn. Các tác dụng phụ thường gặp nhất là sưng nhẹ và bầm tím tại vị trí tiêm có thể kéo dài 2 – 3 ngày, tình trạng này giảm nhanh chóng nếu được chườm lạnh. Sau đó, bạn hoàn toàn có thể ra về, trở lại với cuộc sống thường ngày, chỉ sau khoảng 90 phút. Mức giá 15 – 20 triệu/1 liệu trình như vậy.

Để kết quả được như mong muốn, sau khi tiêm, bác sĩ thường dặn bệnh nhân không nên hút thuốc lá, hạn chế uống rượu và chắc chắn là không nên sử dụng aspirin, các thuốc kháng viêm, cũng như omega 3 (viên dầu cá) khoảng 2 tuần trước khi bắt đầu và kéo dài đến 6 tuần sau khi điều trị với PRP.

Trong vài trường hợp hiếm hoi, kỹ thuật tiêm không tốt có thể tiêm trúng thần kinh đi nông ngoài da ở mặt.

Sau tiêm 3 – 4 ngày, khi tình trạng sưng nề đã giảm, vài người trong nhóm tình nguyện cho biết họ cảm nhận thấy một sự cải thiện nhẹ nhàng, và tinh tế của làn da. Thường phải sau 2 – 3 tuần, các yếu tố tăng trưởng của tiểu cầu mới phát huy đầy đủ tác dụng: da trở nên sáng hơn, săn chắc, mịn màng, các nếp nhăn được xóa mờ đáng kể. Hiệu quả này tiếp tục tăng dần, phụ thuộc rất nhiều vào độ tuổi cũng như tình trạng lão hóa của da trước khi điều trị.

Theo kết quả nghiên cứu, các bệnh nhân trẻ hơn 35 tuổi thường cho hiệu quả ngoạn mục nhất, và chỉ cần tiêm lặp lại mỗi 12 – 24 tháng là đủ để duy trì vẻ tươi trẻ. Trong khi đó, ở nhóm bệnh nhân 35 – 50 tuổi, và nhóm lớn hơn 50 tuổi thường cần phải tiêm lặp lại mũi thứ hai ở thời điểm sớm hơn, lần lượt là 9 – 12 tháng và 3 – 6 tháng sau mũi đầu tiên. Tuy nhiên, phác đồ này thay đổi tùy quốc gia, cơ sở thẩm mỹ, cũng như tùy vào tình trạng bệnh nhân mà gia giảm hợp lý.

Hiệu quả thẩm mỹ của PRP thường chỉ có thể kéo dài 12 tháng đến 2 năm (trung bình là 18 tháng), thời gian này ngắn hay dài, là tùy thuộc vào cơ địa của từng cá nhân.

Hiện nay, PRP trong da liễu thẩm mỹ được cải tiến khá nhiều so với PRP trước đây, bằng việc phối hợp với laser, sóng RF, tiêm chất làm đầy (filler) đã giúp sự hồi phục của làn da vượt trội hơn và nhanh chóng hơn.

Những ai không nên sử dụng PRP?

Đó là những người đang mang thai, hút thuốc lá, ma túy và rượu nặng được khuyên không nên sử dụng PRP. Phương pháp này cũng không được khuyến cáo cho những người có bệnh về tiểu cầu (tăng hoặc giảm tiểu cầu), rối loạn đông cầm máu, nhiễm trùng huyết, ung thư di căn, bệnh gan nặng, hoặc bất kỳ tình trạng nhiễm trùng cấp tính nào.

Thêm vào đó, bất cứ ai đang sử dụng acid tranexamic hoặc thuốc chống đông máu/chống kết tập tiểu cầu, như aspirin, warfarin, heparin, dabigatran, clopidogrel (plavix®) được khuyến cáo nên báo với bác sĩ, để có được tư vấn kỹ càng hơn.

Các vấn đề khác:

Vài câu hỏi hóc búa đã được đặt ra: “Liệu PRP với nhiều yếu tố tăng trưởng kia, có thể kích hoạt một sự tăng sinh quá mức các mô và tế bào đến cái ngưỡng mà chúng ta không thể kiểm soát được, và sinh ác tính (ung thư) hay không?”. Có lẽ, vì còn những vướng mắc và bất đồng ý kiến trong việc trả lời vấn đề này, nên dù đã có nhiều nghiên cứu về tính hiệu quả và an toàn của PRP, nhưng chúng vẫn chưa làm thỏa mãn được các nhà quản lý khó tính của FDA (Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ – Food and Drug Administration). Nên hiện nay, PRP vẫn chưa được FDA chấp nhận và khuyến cáo rộng rãi.

Cần lắm, những nghiên cứu quy mô hơn nữa!

Bác sĩ Anh Thư – Chuyên khoa da liễu

Phụ Nữ Ngày Nay