Bệnh loãng xương: Lưu ý gì khi điều trị?

Điều trị loãng xương cần căn cứ vào kết quả đo mật độ xương, theo Tổ chức Y tế Thế giới, khi giá trị T-Score ≤ -2,5 có thể chẩn đoán là loãng xương và bệnh nhân cần phải dùng thuốc điều trị. Thuốc điều trị loãng xương sẽ giúp ngăn ngừa loãng xương và làm chậm thoái hóa khớp. Tuy nhiên, sức khỏe loãng xương vẫn chưa được quan tâm đúng mức, nhiều người bệnh không biết mình bị loãng xương nên không điều trị sớm dẫn đến những biến chứng nguy hiểm như gãy xương cột sống, gãy cổ xương đùi dẫn đến tàn phế, tử vong.

Những ai nên đo mật độ xương

Theo khuyến cáo của Hiệp hội Chống loãng xương thế giới, những người trên 50 tuổi, có một trong những yếu tố sau nên đo mật độ xương:

• Giảm chiều cao trên 3cm (so với độ tuổi 20-30).
• Cân nặng dưới 40kg, hay giảm trọng lượng quá nhanh trong thời gian gần đây.
• Thiếu estrogen ở nữ như sau khi mãn kinh, cắt buồng trứng hoặc thiếu androgen ở nam trên 50 tuổi.
• Tiền sử gãy xương: Có cha mẹ hoặc bản thân đã bị gãy cổ xương đùi sau một chấn thương nhẹ ở tầm thấp.
• Tiền sử hoặc hiện tại có dùng corticoid liều bất kỳ liên tục trong thời gian trên 3 tháng.
• Sử dụng chất kích thích: Uống nhiều rượu bia được hiểu là uống trên 2 đơn vị cồn/ngày đối với nam và trên 1 đơn vị cồn/ngày đối với nữ. Một đơn vị cồn tương đương ½ chai bia 500ml hoặc ¾ lon bia 330 ml (loại 5%); 1 ly rượu vang 100 ml (13,5 %); 1 cốc bia hơi 330 ml hoặc 1 chén rượu mạnh 30 ml (40%.).

Hiện các nhóm thuốc điều trị loãng xương bao gồm:

• Nhóm bisphosphonates (alendronate, risedronate) là nhóm thuốc được kê đơn phổ biến nhất để điều trị loãng xương. Thuốc tác động lên tế bào hủy xương, làm chậm quá trình tự nhiên phân hủy mô xương, dẫn đến duy trì hoặc tăng cường độ mật độ xương. Thuốc có thể được chỉ định điều trị và phòng ngừa loãng xương ở phụ nữ sau mãn kinh, nam giới có nguy cơ gãy xương cao, loãng xương do sử dụng corticoid dài ngày (≥ 5 mg prednisone hoặc tương đương trong thời gian ≥ 3 tháng) với liều hằng ngày, hằng tuần…

• Liệu pháp hormon như estrogen đã là phương pháp chính để phòng ngừa và điều trị loãng xương ở phụ nữ mãn kinh trong nhiều thập kỷ. Tuy nhiên, việc sử dụng nội tiết tố estrogen lâu dài có thể gây ra nhiều tác dụng phụ trên tim mạch, nguy cơ ung thư vú, u xơ tử cung nên hiện nay liệu pháp này ít sử dụng.

• Tác nhân điều biến thụ thể estrogen có chọn lọc (SERMs) như raloxifen kích hoạt một số thụ thể estrogen giống như thụ thể trên mô xương, nhưng không ảnh hưởng đến các mô khác có thụ thể estrogen, có thể dùng để điều trị và phòng ngừa loãng xương ở phụ nữ sau mãn kinh có nguy cơ ung thư vú cao.

• Calcitonin là một hormone sản sinh tự nhiên trong tuyến giáp. Nó giúp điều chỉnh mức canxi trong cơ thể và tham gia vào quá trình xây dựng xương. Tuy nhiên, thuốc bào chế dưới dạng tiêm nên khá bất lợi cho người sử dụng.

• Hormone tuyến cận giáp (PTH) là một loại hormone sản sinh tự nhiên bởi một tuyến phía sau tuyến giáp, giúp điều chỉnh mức canxi và phốt pho trong cơ thể người, tuy nhiên nhóm thuốc này chưa có tại Việt Nam.

• Strontium ranelate là thuốc có tác động kép, vừa ức chế quá trình hủy xương, vừa tăng tạo xương, được chỉ định trong trường hợp loãng xương nghiêm trọng.

• Các thuốc bổ sung nếu chế độ ăn không đủ (dùng hàng ngày trong suốt quá trình điều trị) bao gồm: calcium và vitamin D.

Để đạt được hiệu quả điều trị, bệnh nhân cần tuân thủ theo chỉ dẫn của bác sĩ chuyên khoa, tránh tự ý mua thuốc hoặc ngừng thuốc.

Tại sao phải dùng thuốc lâu dài?

Trên thực tế, hầu hết các loại thuốc đang được sử dụng đều thuộc nhóm chống huỷ xương. Về nguyên tắc, thuốc được khuyến cáo phải dùng liên tục trong thời gian 3 – 5 năm hoặc lâu hơn nếu không có các chống chỉ định hoặc tác dụng phụ cần ngưng thuốc như suy thận, viêm thực quản đang tiến triển, hoại tử xương hàm, bệnh lý tim mạch nặng…

Việc dùng thuốc liên tục sẽ giúp cho hiệu quả bảo vệ xương được đầy đủ và ngược lại việc dùng ngắt quãng sẽ không mang lại hiệu quả. Vì vậy, trong quá trình điều trị, người bệnh cần được thăm khám định kỳ để đánh giá tình trạng bệnh. Sau khi điều trị 5 năm, người bệnh sẽ được đánh giá lại để quyết định có tiếp tục, ngưng hoặc thay đổi phương thức điều trị.

Video: Davipharm

Những lưu ý về thời điểm uống thuốc:

Phần lớn các thuốc trị bệnh loãng xương có chứa bisphosphonates giúp ngăn chặn quá trình mất xương. Tuy nhiên, chất bisphosphonates rất khó hấp thụ vào cơ thể do rất khó hòa tan, đặc biệt là trong chất dầu và chất béo. Chính vì vậy, bệnh nhân nên uống thuốc vào buổi sáng cùng với nước sẽ hấp thu thuốc tốt hơn. Nên vận động, đi lại, không nằm sau uống thuốc ít nhất 30 phút.

Ở mỗi người, sự dung nạp thuốc là rất khác nhau, vì vậy, cần có sự kiểm soát của bác sĩ chuyên khoa. Tuyệt đối không tùy tiện dùng thuốc, hoặc dùng lại đơn thuốc của người khác. Thuốc cũng phải được dùng đúng liều lượng chỉ định, không tự ý tăng liều hoặc ngừng thuốc, thay đổi thuốc mà chưa có chỉ định của bác sĩ. Cần đến tái khám ở bác sĩ chuyên khoa xương khớp để được kê đơn thuốc cũng như hướng dẫn, tư vấn cụ thể chế độ sinh hoạt, ăn uống.

Truyền thông giáo dục sức khỏe về loãng xương nằm trong chương trình Chăm Sóc Sức Khỏe Việt, là chương trình phòng, chống các bệnh không lây nhiễm (BKLN) thường gặp, do Cục Y tế Dự phòng, Bộ Y tế và công ty Davipharm phối hợp thực hiện. Thông qua chương trình, Davipharm (là thành viên của tập đoàn Adamed), là công ty trong nước tiên phong với cam kết đồng hành dài hạn cùng Cục Y Tế Dự Phòng, Bộ Y tế, chung tay giảm gánh nặng các BKLN và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người dân Việt Nam.Hãy kết nối cùng các chuyên gia của chương trình tại Fanpage Chăm Sóc Sức Khỏe Việt để cập nhật các thông tin tin cậy, giúp bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình.

Nguồn tham khảo: Báo Sức khỏe và đời sống