Chưa phát hiện ở Việt Nam, tuy nhiên bệnh teo não ở trẻ do virus từ muỗi vằn Aedes đang được ngành y tế cảnh báo các nguy cơ.
Theo Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), Việt Nam chưa phát hiện trường hợp nào nhiễm virus Zika nhưng loại muỗi Aedes được cho là mang virus Zika vốn lưu hành trong môi trường trong nước. Đây cũng chính là loại muỗi mang mầm bệnh sốt xuất huyết.
Virus Zika đã gây bệnh ở các nước nào?
Virus Zika xảy ra ở vùng nhiệt đới nơi có các quần thể muỗi lớn, được biết lưu hành ở châu Phi, châu Mỹ, Nam Á và Tây Thái Bình Dương.
Virus Zika được phát hiện vào năm 1947, nhưng trong nhiều năm chỉ có một số trường hợp rải rác được phát hiện ở châu Phi và Nam Á. Năm 2007, dịch bệnh do virus Zika được ghi nhận đầu tiên ở Thái Bình Dương. Kể từ năm 2013, các ca bệnh và bùng phát dịch của căn bệnh này được báo cáo từ Tây Thái Bình Dương, châu Mỹ và châu Phi. Do môi trường nơi muỗi có thể sống và sinh sôi ngày càng mở rộng, do tác động của đô thị hóa và toàn cầu hóa, những vụ dịch bệnh lớn do virus Zika ở đô thị có khả năng xảy ra trên toàn cầu.
Vào năm 2015, bệnh bùng phát tại Brazil và chỉ trong 3 tháng trở lại đây, quốc gia này đã có 3.900 trường hợp trẻ mắc bệnh teo não được cho là liên quan đến virus Zika có từ muỗi vằn. Một số nước láng giềng của Việt Nam như Trung Quốc, Thái Lan cũng đã phát hiện ca bệnh.
Người nhiễm virus Zika như thế nào?
Người bị muỗi Aedes nhiễm bệnh đốt có thể nhiễm virus Zika – đây cũng là loại muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết, bệnh chikungunya và bệnh sốt vàng.
Muỗi Aedes tồn tại và sinh sản thế nào?
Chỉ có muỗi cái mới đốt và gây bệnh. Chúng đốt ngắt quãng và thích đốt nhiều người. Khi muỗi cái ăn no, nó cần nghỉ ngơi 3 ngày trước khi đẻ trứng. Những quả trứng này có thể tồn tại đến một năm mà không cần nước. Khi có nước và chỉ cần một lượng nhỏ nước đọng là đủ để trứng phát triển thành ấu trùng và sau đó thành muỗi trưởng thành. Muỗi bị nhiễm từ những người có virus.
Có 2 loại muỗi Aedes có khả năng truyền virus Zika. Trong hầu hết các trường hợp, Zika lây lan qua muỗi Aedes aegypti (muỗi vằn) ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới. Muỗi vằn Aedes không sống được ở nhiệt độ khí hậu lạnh hơn. Muỗi Aedes albopictus cũng có thể truyền virus. Muỗi này có thể ngủ đông và tồn tại ở các vùng có nhiệt độ mát hơn.
Muỗi Aedes có thể di chuyển từ quốc gia này đến quốc gia khác không?
Muỗi Aedes có khả năng bay yếu; nó không thể bay quá 400 mét. Nhưng nó có thể vô tình được vận chuyển bởi con người từ nơi này đến nơi khác (ví dụ ở phía sau xe, cây cối). Nếu nó có thể tồn tại trong môi trường nhiệt độ của điểm đến, về mặt lý thuyết nó có thể tự sinh sản và truyền virus Zika tới các khu vực mới.
Những triệu chứng của bệnh virus Zika là gì?
Virus Zika thường gây bệnh nhẹ; với các triệu chứng xuất hiện một vài ngày sau khi người đó bị đốt bởi muỗi nhiễm bệnh. Hầu hết những người bị bệnh virus Zika sẽ bị sốt nhẹ và phát ban. Những người khác cũng có thể viêm kết mạc, đau cơ và khớp và cảm thấy mệt mỏi. Các triệu chứng thường hết trong khoảng từ 2 đến 7 ngày.
Những biến chứng tiềm ẩn của virus Zika có thể là gì?
Bởi vì từ trước năm 2007 không có một vụ dịch virus Zika lớn nào được ghi nhận, hiểu biết về các biến chứng của bệnh này là rất hạn chế.
Trong năm 2015, cơ quan y tế địa phương ở Brazil cũng quan sát thấy có sự gia tăng trẻ sơ sinh với dị tật đầu nhỏ cùng thời điểm bùng phát dịch virus Zika. Cơ quan Y tế và các cơ quan khác đang điều tra mối liên quan tiềm năng giữa tật đầu nhỏ và virus Zika, bên cạnh những nguyên nhân có thể khác. Tuy nhiên cần có thêm các điều tra và nghiên cứu để có thể hiểu rõ hơn.
Phụ nữ mang thai có nên lo lắng về Zika?
Cơ quan y tế hiện đang điều tra mối liên quan tiềm năng giữa virus Zika ở phụ nữ mang thai và dị tật đầu nhỏ ở trẻ sơ sinh của họ. Cho đến khi chúng ta có thể hiểu rõ hơn về mối liên quan này, những phụ nữ đang mang thai hoặc dự định có thai cần hết sức lưu ý bảo vệ mình khỏi bị muỗi đốt.
Nếu bạn đang mang thai và nghi ngờ bạn có thể có bệnh virus Zika, hỏi ý kiến bác sĩ để được theo dõi chặt chẽ trong quá trình mang thai của bạn.
Dị tật đầu nhỏ là gì?
Dị tật đầu nhỏ là một tình trạng hiếm gặp khi một trẻ sơ sinh có đầu nhỏ bất thường. Điều này là do sự phát triển não không bình thường của trẻ từ khi còn trong bụng mẹ hoặc trong giai đoạn sơ sinh. Trẻ sơ sinh và trẻ em bị tật đầu nhỏ thường gặp phải những khó khăn với sự phát triển não bộ khi chúng lớn lên.
Tật đầu nhỏ có thể do ảnh hưởng của một loạt các yếu tố môi trường và di truyền như hội chứng Downs; sử dụng hay tiếp xúc với ma túy, rượu hoặc các chất độc khác trong tử cung và nhiễm rubella trong khi mang thai.
Phòng bệnh và điều trị bệnh virus Zika như thế nào?
Các triệu chứng của bệnh virus Zika có thể được điều trị bằng thuốc hạ sốt và giảm đau thông thường, nghỉ ngơi và uống nhiều nước. Nếu triệu chứng xấu đi, mọi người nên tìm tư vấn y tế. Hiện tại chưa có thuốc điều trị đặc hiệu hay vacxin cho bệnh này.
Việc bảo vệ tốt nhất đối với virus Zika là tránh bị muỗi đốt. Ngăn ngừa muỗi đốt sẽ bảo vệ con người khỏi virus Zika cũng như các bệnh khác do muỗi truyền qua như sốt xuất huyết, chikungunya và sốt vàng.
Điều này có thể được thực hiện bằng cách sử dụng thuốc chống côn trùng; mặc quần áo (tốt hơn là màu sáng) che càng kín cơ thể càng tốt; sử dụng các rào cản vật chất như lưới chống muỗi, đóng kín cửa ra vào và cửa sổ; ngủ màn. Ngoài ra, cần đổ hết nước, làm sạch hoặc đậy kín các thùng chứa nước như xô, chậu hoa hoặc lốp xe cũ, để loại bỏ những nơi muỗi có thể sinh sản.
Có nên đến những nơi mà bệnh virus Zika đang xảy ra?
Du khách cần được thông tin về virus Zika và các bệnh do muỗi truyền khác và tham khảo ý kiến cơ quan y tế hoặc cơ quan quản lý du lịch ở địa phương nếu họ lo lắng.
Để phòng tránh virus Zika và các bệnh do muỗi truyền khác, tất cả mọi người nên tránh để muỗi đốt bằng các biện pháp được mô tả ở trên. Phụ nữ đang mang thai hoặc dự định có thai nên làm theo lời khuyên này và cũng có thể tham khảo ý kiến cơ quan y tế địa phương họ nếu đi tới một khu vực đang có dịch virus Zika.
Dựa trên những bằng chứng sẵn có, WHO không khuyến cáo bất kỳ hạn chế nào về thương mại hay du lịch liên quan đến bệnh virus Zika. Như một biện pháp phòng ngừa, một số chính phủ quốc gia đã đưa ra các khuyến nghị về y tế công cộng và du lịch cho người dân của mình, dựa trên đánh giá của họ về các bằng chứng sẵn có và các yếu tố nguy cơ tại địa phương.
Theo Ngoisao.net
