Trước khi bé bước sang giai đoạn ăn dặm, bên cạnh việc lựa chọn phương pháp ăn dặm phù hợp bạn cũng cần biết cách bảo quản nguyên liệu và thức ăn dặm cho bé. Đây là điều thật sự cần thiết để giảm sự nhiễm khuẩn và đảm bảo chất dinh dưỡng tối đa trong thực phẩm bé ăn.
Tổ chức CDC, Mỹ vừa đưa ra 10 thói quen sai mà cha mẹ thường mắc phải trong bảo quản và chế biến thức ăn dẫn đến sự gia tăng đáng kể các vụ ngộ độc thực phẩm ở trẻ nhỏ trong vài năm gần đây. Trong đó, có một thói quen mà người Việt mình thường hay mắc phải là ngửi, nếm để kiểm tra xem thực phẩm đó còn ăn được hay không. Điều này là không nên vì những đánh giá này không còn chính xác, đặc biệt 1 số loại vi khuẩn tạo ra chất độc nhưng không làm thay đổi mùi vị của thực phẩm.
Hơn nữa, việc làm vậy có thể gây độc cho bản thân, đặc biệt phụ nữ mang thai. Trước khi bé bước sang giai đoạn ăn dặm, bên cạnh việc lựa chọn phương pháp ăn dặm phù hợp bạn cũng cần biết cách bảo quản nguyên liệu và thức ăn dặm cho bé. Đây là điều thật sự cần thiết để giảm sự nhiễm khuẩn và đảm bảo chất dinh dưỡng tối đa trong thực phẩm bé ăn.
Sữa mẹ
Bộ Y Tế Anh và Hướng dẫn NICE (2008) ghi rõ về cách bảo quản sữa mẹ:
Bảo quản nhiệt độ 0-4 độ C: không quá 5 ngày
Bảo quản trong buồng lạnh đặc biệt của tủ lạnh: không quá 2 tuần
Bảo quản trong tủ đông nhiệt độ dưới -18 độ C: không quá 6 tháng
Ở nhiệt độ phòng, sữa mẹ vừa vắt ra thì tốt nhất là nên dùng trong 4 tiếng;
Sữa mẹ hâm nóng lại từ đông lạnh hoặc mang lại nhiệt độ phòng từ đông lạnh thì dùng không quá 2 tiếng.
Sữa tươi thanh trùng
Chỉ dùng khi bé trên 1 tuổi đối với bé khỏe mạnh bình thường. Nhưng, các bé có tiền sử dị ứng đa tác nhân thì có thể cần thời gian lâu hơn, do đó cần tư vấn chuyên gia dinh dưỡng.
Sữa tươi thanh trùng là có thời gian bảo quản ngắn và luôn được giữ lạnh. Khi mở nắp, giữ lạnh ở giữa tủ lạnh (không đặt bên hông hay trên cánh cửa tủ lạnh) và nên dùng trong 2-3 ngày.
Không cần hâm nóng, trẻ trên 1 tuổi có thể uống lạnh bình thường. Nếu trẻ khá nhạy cảm với độ nóng lạnh của sữa, mẹ có thể rót ra ly, giữ ly trong lòng bàn tay 3 phút sẽ làm nhiệt độ sữa mát dễ chịu, bé sẽ dễ chấp nhận hơn. Phần sữa bé uống thừa thì mẹ có thể uống hoặc đổ bỏ, không tái giữ lạnh lại.
Sữa công thức
Chỉ pha lượng đúng theo nhu cầu của bé và theo hướng dẫn cách pha trên vỏ hộp. Không thêm bất cứ gì vào sữa công thức của bé, kể cả đường, bột, dầu ăn, … vì việc thêm vào là bạn đang sai đi công thức dinh dưỡng cho trẻ. Trẻ sẽ dễ bị các vấn đề tiêu hóa và kém hấp thu chất dinh dưỡng.
Đối với các mẹ mới có con lần đầu, không có kinh nghiệm ước lượng lượng sữa có thể ước tính bằng cách tăng 10-20% dung tích của sữa nếu trong trường hợp bé có nhu cầu cao hơn. Khi điều chỉnh hợp lý thì nên giữ mức ổn định và quan sát số lần bú và dấu hiệu no của bé.
Nếu bạn và bé phải đi ra ngoài trong 4 tiếng, bạn có thể chuẩn bị sữa và pha sẵn cho bé. Sau đó để vào ngăn mát tủ lạnh ít nhất 1 tiếng. Kế đến, bạn lấy ra để vào túi giữ nhiệt kèm theo 2 túi đá. Lượng sữa này chỉ nên dùng trong 4 giờ.
Nếu bạn đi lâu hơn 4 giờ, thì nên mang theo bột sữa trong hộp nhựa kín và mua/xin nước sôi sạch để pha cho bé khi cần.
Nếu bé uống thừa, thì mẹ nên đổ bỏ và không cho bé bú lại lượng sữa đó.
Thịt heo/bò
Thịt sống hoặc chín:
+Nếu để ngăn mát nên để ngăn lạnh nhất [để trong hộc]-nhiệt độ < 5 độ C: dùng trong 2 ngày
+Nếu để ngăn đá (nhiệt độ < -18 độ C): thịt mua về nên chia nhỏ [hoặc xay nhuyễn] để vào từng ngăn làm viên đá, để trong 3 tháng nhưng theo khuyến cáo của Hiệp Hội Dinh dưỡng Lâm sàng Anh (HHDD) là nên cho bé dùng trong 7 ngày là an toàn.
Cá, hải sản và thịt gà
Thịt sống và chín
+ Nếu để ngăn mát nên để ngăn lạnh nhất [để trong hộc]-nhiệt độ < 5 độ C: dùng trong 1 ngày.
+ Nếu để ngăn đá (nhiệt độ < -18 độ C): thịt mua về nên chia nhỏ hoặc xay nhuyễn để vào từng ngăn làm viên đá, để trong 3 tháng nhưng theo khuyến cáo của HHDD là nên cho bé dùng trong 4-5 ngày là an toàn
Rau củ – trái cây
Hướng dẫn bảo quản đặc biệt dành cho các bé:
Các loại rau cho lá: không rữa, bảo quản ngăn mát tủ lạnh, dùng trong 2-4 ngày là tốt nhất. khi dùng thì hãy rữa sạch
Các loại củ: bảo quản ngăn mát tủ lạnh, dùng trong 10 ngày là tốt nhất
Nếu đã nấu chín và nghiền nát, lưu ý 3 bước sau:
+Bước 1: sau khi nấu xong, làm nguội sau đó.
+Bước 2:để riêng các loại rau củ, chia nhỏ vào từng ngăn của vĩ làm đá
+Bước 3: Lưu trữ nhiệt độ dưới -18 độ C, khuyên dùng trong 2-3 tuần.
Một số trái cây thông dụng khi chín nên bảo quản lạnh ở ngăn mát và thời gian nên cho bé ăn để đảm bảo chất dinh dưỡng tốt nhất, quá thời gian này chất dinh dưỡng bắt đầu giảm:
Chuối: 1-2 ngày; Đu đủ: ăn trong 7 ngày
Nho: không quá 5 ngày; Thơm: 3 ngày
Kiwi: dùng trong 1 tuần; Bơ: 2-5 ngày
Mãng cầu: 3 ngày; Dưa hấu: 5 ngày
Táo (thu hoạch trong tháng 2-tháng 7): 2 tuần; Dâu tây: 2 ngày
Táo (thu hoạch trong tháng 8-tháng 1): 1 tháng
RAU CỦ:
Bí đỏ: 1 tuần; Bông cải xanh: 5 ngày
Cà chua: 3-4 ngày; Bông cải trắng: 1 tuần
Cà rốt: 2 tuần; Khoai lang: 1 tuần
Bắp còn vỏ : 2-3 ngày; Ớt chuông: 1 tuần
Bắp bóc vỏ (tách hạt): 1-2 ngày; Dưa leo: 1 tuần
Nấm
Mua về không rữa nấm, dùng khăn giấy lau sạch bụi đất (nếu có), bỏ vào túi giấy, để trong ngăn mát tủ lạnh dùng trong 5 ngày. Khi dùng rửa sạch
Nguyên tắc rã đông:
Nên rã đông theo một số cách sau:
+Rã đông trong ngăn mát tủ lạnh hoặc dưới vòi nước chảy, nên để thực phẩm vào 1 vật đựng kín, cho dưới vòi nước chảy
Không rã đông ở nhiệt độ phòng đặc biệt cá/gà/hải sản vì nguy cơ nhiễm khuẩn rất cao
+ Hoặc có thể dùng lò vi sóng có chế độ rã đông. Lưu ý: khi rã đông bằng lò vi sóng thì nên chế biến ngay sau đó
* Không đông lạnh những thực phẩm đã rã đông.
Một số lưu ý quan trọng: Tất cả thực phẩm bảo quản, nên dán nhãn ghi rõ thành phần, ngày giờ bảo quản để có thể nhận biết khi nào là không còn tốt để sử dụng.
Theo Chuyên gia dinh dưỡng Anh Nguyễn
Notes:
NHS (2009) Best Start for Life: Guidelines for food, nutrition, play and physical activity for early years childcare. [trang 15-17]
USDA ( 2001) A Guide for Use in the Child Nutrition Programs
CPMA (2001) Home storage guide for fresh fruits and vegetables.
