Anh về xứ Chắc Cà Đao
Bỏ em ở lại như dao cắt lòng…
Xứ Chắc Cà Đao có gì quyến rũ tới mức thiên hạ bỏ vợ bỏ con mà dìa vậy cà?
Ai viếng thăm vàm Chắc Cà Đao sông Hậu, thị trấn An Châu, Châu Thành, An Giang mùa nước rong giáp Tết sẽ thấy nước ngập lềnh khênh tràn bờ tràn bụi, đêm sáng trăng rằm, trời trong lồng lộng tựa ban ngày, chèo xuồng nghe cá búng nước chủm chủm. Cá bông lau đó, bầy đàn thê tử nhà cá đua nhau trẩy hội mấy chỗ nước xiết, bà con ngư dân thừa dịp chong đèn giăng lưới, phút chốc là có năm ba chú quẫy đuôi chành chạch trên ghe. Cá bông lau tờ tợ cá hú, cá tra, da trơn bụng trắng, đầu mình xanh biêng biếc lấp lánh dưới ánh trăng. Dân ghe chài đồn ngày xưa đúng mùa cá bông lau ngược nước, cá bơi kín sông, bắt không xuể, bây giờ đánh bắt dữ dội nên bức tranh nhộn nhịp cá đen kịt lóc chóc dưới nước, người hể hả kéo lưới nặng đầy đã mất tăm mất tích…
Cá bông lau mới bắt lên dùng tươi chẳng thức gì qua nổi, chỉ cần nồi nước dấm đun sôi ùng ục, cá cắt lát thả ngay vô, trụng qua trụng lại mấy vòng, vớt ra cuốn bánh tráng, khế chua, dưa leo, rau chóc, bông lục bình, chấm nước mắm cốt lắc rắc dăm trái ớt đỏ au, ngon ngất trời luôn. Cá bông lau chuộng đơn giản. Canh chua cá bông lau nổi danh khắp nơi, chua với thức gì thì tùy, thơm, bạc hà, rau muống, lá giang, đậu bắp, rau nhút… Lục bình trôi mênh mang sông rạch, mùa cá bông lau trùng mùa bông lục bình nở dệt thảm tím lịm ngút ngàn chân trời, đẩy mái dầm đưa ghe dạo một vòng quơ quào đầy rổ nụ lục bình tươi roi rói, bốc nắm rạ đun nước nóng ào ào, cho cá bông lau vô trước, cá chín nở hoa tròn xoe mới thả nụ lục bình vô, nêm chút me chua, chút cà đỏ, chút nước mắm nhỉ, cả gia đình có một bữa ngon xôm tụ.
Thường dân chài lưới thích đồ kho, cá bông lau kho tộ chưa bao giờ bị chê, nhưng sánh cùng cá bông lau rim me thì thua xa. Me dốt chua chua ngòn ngọt mới đúng điệu với bông lau. Trước tiên phải phi mỡ heo nõn hành lá cho thơm lừng, trút me, ngũ vị hương, chút nước mắm, chút đường thốt nốt, thích cay thì thêm dăm trái ớt, cuối cùng mới cho cá bông lau vào, đừng quên rắc đôi cọng kèo nèo cho nó rôm rả. Dĩa cá bốc khói thơm ngào ngạt, thịt cá có vị hệt càng cua rang me, có điều cua rang me phải cực nhọc bóc vỏ còn cá bông lau thì mềm mại sẵn sàng.
Cá bông lau nướng lá chanh, nghe ngồ ngộ. Nói vậy chớ lá chanh chỉ hụ hợ đôi ba sợi thôi, nhiều quá hóa đắng, lá chuối hột mới là chính. Cá bông lau được ướp muối, tiêu, lá chanh rồi bọc trong mỡ cá, quấn lá chuối kín miếng cá xong nướng trên than hồng rực, nước mỡ chảy xèo xèo bay mùi thơm lá chanh bát ngát. Lá chuối đen cháy là cá chín, gạt lớp lá chuối ra để lộ miếng cá vàng sem sém thơm lừng, chấm muối ớt ăn miếng nào rùng mình miếng ấy…
Dân chốn quê mùa khoái mỡ heo lắm, con nít người lớn đều chuộng tóp mỡ, nhai nhóp nhép vui miệng. Mỡ heo vừa thắng còn sôi sủi tăm mà chiên cá bông lau là nhất, nhớ dùng đũa dài gắp cá, lát cá vừa trườn xuống chảo mỡ lập tức nổ bong bóc, mỡ văng tá lả, chưa tàn nén nhang khứa cá vàng ruộm bung hoa. Chiên kiểu này cá không bị nát rời vì thịt cá bông lau rất mềm. Cơm cháy vàng rộm ăn cùng cá bông lau chiên, chấm nước mắm tóp mỡ giòn rụm, ngon khỏi chê. Nhiều nhà thử bông lau sốt nấm, sốt cà, cần tây, dưa leo, ngon kiểu cầu kỳ hơn nhưng cái ngon đơn giản của cơm cháy cá chiên này khó mà qua mặt nổi…
Bài & ảnh: Dương Văn Minh Lộc (Phụ Nữ Ngày Nay)
